Skąd się wzięły i co symbolizują Latarnie umarłych w Krakowie?

30 sierpnia 2024

Latarnie umarłych, znane również jako latarnie zmarłych, to unikalne elementy architektury sakralnej, które w średniowieczu można było spotkać w różnych częściach Europy, w tym także w naszym kraju. Kraków, będący jednym z najstarszych i najbardziej znaczących miast w Polsce, również ma swoje latarnie umarłych, które stanowią cenny zabytek historyczny oraz kulturowy. Chcesz dowiedzieć się o nich więcej? Czytaj dalej! 

Skąd wzięły się latarnie umarłych?

W Polsce latarnie umarłych pojawiły się w okresie średniowiecza, głównie między XII a XIX wiekiem. „Przybyły” z południowo-zachodniej Francji. Ich pierwotnym przeznaczeniem było oświetlanie cmentarzy, szpitali, kaplic i przytułków. Stawiano je wszędzie tam, gdzie była obecna śmierć – później również na skrzyżowaniach ważnych traktów drogowych czy szlakach pielgrzymkowych. 

Latarnie te miały formę wysokich, kamiennych lub ceglanych kolumn, na których szczycie umieszczano świece, pochodnie, lampki czy kaganki oliwne. Światło miało być widoczne z każdej strony dla osób zbliżających się do danego miejsca.

Symbolika latarni umarłych

Latarnie umarłych pełniły wiele funkcji symbolicznych. Przede wszystkim światło latarni symbolizowało zbliżanie się do świętego miejsca – między niebem a ziemią. W średniowieczu wierzono, że dusze zmarłych mogą błąkać się po ziemi, szczególnie nocą, a światło latarni miało im wskazywać drogę do miejsca wiecznego spoczynku. 

Kolejnym ważnym aspektem symboliki latarni umarłych było odstraszanie złych duchów i demonów. Światło miało chronić nie tylko zmarłych, ale i żywych, którzy mogli przebywać w okolicach cmentarzy nocą. Z tego powodu latarnie często stawiano w pobliżu cmentarzy i kościołów, które w średniowieczu były uważane za miejsca szczególnie narażone na działanie sił nieczystych. 

Latarnie znajdujące się w pobliżu szpitali miały z kolei ostrzegać przed zakażeniami.

Odwiedź Kraków, by poznać bliżej latarnie umarłych, a na nocleg wybierz Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl/.

Latarnie Umarłych w Krakowie – gdzie je znajdziesz?

Do dzisiaj w Krakowie zachowały się nieliczne, ale cenne przykłady latarni umarłych. Otwory na światło zostały zamurowane, a budowle wzbogacono o figurki świętych. Aktualnie pełnią funkcję kapliczek. Wyjątkową latarnią w Krakowie jest ta przy kościele św. Mikołaja przy ulicy Kopernika 9. 

To jedyna latarnia w stylu gotyckim, która mierzy ok. 3,5 metra. Miała za zadanie ostrzegać ludzi zbliżających się do szpitala dla trędowatych przed zakażeniem. Początkowo znajdowała się przed kościołem św. Walentego. 

Jak zatem widzisz, latarnie umarłych stanowią ważny element dziedzictwa Krakowa, który warto poznać i docenić.