Merkuriusz Polski Ordynaryjny, czyli jak w Krakowie rodziły się polskie media
30 maja 2022
Media odgrywają w naszym życiu wielką rolę. Dziś na czoło wysuwa się przede wszystkim internet, dużą siłę wciąż ma telewizja, ale niebywała kariera mediów rozpoczęła się od słowa drukowanego. A dokładniej prasy.
Pierwsze gazety ukazały się w 1609 r. we Francji i Niemczech. Polska na swój pierwszy tytuł musiała czekać jeszcze pół wieku. Historia polskich mediów miała swój początek pod Wawelem, gdzie wydawano pierwsze numery Merkuriusza Polskiego Ordynaryjnego.
Gazeta, na której zależało królowej
Ludwika Maria Gonzaga była niezwykle ważną postacią w Polsce połowy XVII stulecia. Najpierw, w 1644 r., została żoną króla polskiego Władysława IV Wazy. Po jego śmierci wyszła za mąż za jego brata, czyli kolejnego polskiego króla z dynastii Wazów – Jana Kazimierza. Pochodząca z Francji kobieta miała spory wpływ na obu małżonków, chętnie mieszała się do polityki.
I to właśnie z inicjatywy królowej zaczęła się ukazywać pierwsza w Polsce gazeta. Jej pełny tytuł to “Merkuriusz Polski dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający dla informacji pospolitej”, choć do historii przeszła jako Merkuriusz Polski Ordynaryjny.
Pierwszy numer gazety ukazał się 3 stycznia 1661 roku. Była redagowana w języku polskim, choć obok krakowskiego drukarza Jana Aleksandra Gorczyna autorem tekstów był również Hieronim Pinocci, Polak włoskiego pochodzenia. Ten drugi to nie byle jaka postać – po przyjeździe z Włoch nad Wisłę był m.in. burmistrzem Krakowa, a także posłem Rzeczypospolitej w Anglii.
Odwiedź kolebkę polskiej prasy i zatrzymaj się w Krakowie – na nocleg wybierz Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl!
12 stron za dziesięć groszy
Merkuriusz ukazywał się raz lub dwa razy w tygodniu. Objętość gazety różniła się w zależności od wydania – zwykle liczyła 8 lub 12 stron. Drukowano od 100 do 250 egzemplarzy, które można było nabyć za 10 ówczesnych groszy. Od czasu do czasu ukazywały się też specjalne wydania – “ekstraordynaryjne”.
Jako że inicjatorką wydawania gazety była królowa, można się domyślić, że Merkuriusz miał być w pewien sposób narzędziem propagandy i wspierać politykę Jana Kazimierza. Nie brakowało w nim więc tematów politycznych, wieści o wojnach i rodach panujących. Było jednak miejsce również na nieco lżejsze teksty. A wśród nich plotki – na przykład o polskim kanciarzu, który podając się za księcia wyłudził pożyczkę od króla Anglii.
Merkuriusz dla Polaków, ale i wieści za granicę
Pierwszych 27 numerów Merkuriusza było wydawanych w Krakowie. Pismo miało nawet własną redakcję przy obecnym Małym Rynku 6. Później miejscem wydawania Merkuriusza stała się nowa stolica Polski, Warszawa, gdzie jednak dość szybko skończyła się jego kariera – ostatni numer ukazał się w lipcu 1661 roku.
Warto wspomnieć, że Merkuriusz miał również swoją wersję skierowaną za granicę. Była pisana w języku włoskim. Co ciekawe, zamieszczano w niej inne teksty niż te, które publikowano w polskiej wersji.
Jeśli pasjonujesz się historią, z pewnością zainteresuje Cię również artykuł o najstarszych romańskich zabytkach Krakowa. Kliknij tutaj: https://www.bwkrakow.pl/nablogu/pierwsze-budowle-krakowa-czyli-romanskie-zabytki-pod-wawelem
