Kto leży na Wawelu? Groby koronowanych głów w katedrze wawelskiej
16 marca 2021
Katedra Wawelska w Krakowie to jeden z tych punktów na mapie byłej stolicy Polski i całego kraju, które powinien odwiedzić każdy Polak. To miejsce przesiąknięte historią i narodowym duchem – wystarczy sobie przypomnieć, jacy królowie mieszkali na Wawelu. Dziś o jego wyjątkowości świadczą nie tylko zabytkowe dzieła sztuki czy efektowne rozwiązania architektoniczne, ale również właśnie doczesne szczątki koronowanych władców Polski. Krypta na Wawelu i wnętrze katedry stanowią jedyną w swoim rodzaju królewską nekropolię, unikalną w skali Europy. Warto więc przyjrzeć się, kto spoczywa na Wawelu.
Jacy królowie leżą na Wawelu, czyli najsłynniejsze nagrobki polskich władców
Pierwszy kościół na Wawelu powstał ponad tysiąc lat temu, ale groby władców zaczęły się w nim pojawiać znacznie później. Mieszko I czy Bolesław Chrobry spoczęli w Poznaniu, Bolesław Krzywousty w Płocku. Pierwszym królem Polski pochowanym na wzgórzu nad Wisłą został Władysław Łokietek. Krakowska katedra zyskała już wtedy miano centralnego punktu polskiej państwowości, bo wcześniej przedostatni król z dynastii Piastów to właśnie w niej przyjął na skroń koronę.
To nagrobek Łokietka jest najstarszym na Wawelu. Powstał prawdopodobnie w połowie XIV w. Pierwsze groby królów znajdowały się jak najbliżej ołtarza. Podobnie został umieszczony nagrobek Kazimierza Wielkiego, który znajdował się przy nieistniejącym dziś ołtarzu Podwyższenia Krzyża, ufundowanym przez samego władcę. Miejsce pochówku króla, z którego inicjatywy powstał krakowski Kazimierz, to jedyny w Europie tak dobrze zachowany nagrobek tumbowy z baldachimem z okresu średniowiecza. Jest też jedynym w katedrze, który faktycznie mieści szczątki króla – w przypadku pozostałych zwłoki zostały złożone niżej, pod posadzką świątyni.
Z czasem w katedrze zaczęło brakować miejsca na królewskie pochówki, kolejni władcy dobudowywali więc do niej w tym celu kaplice. Tak powstała m.in. Kaplica Świętokrzyska, w której znajduje się nagrobek Kazimierza Jagiellończyka. Powstał po śmierci króla w 1492 r. i jest jednym z najważniejszych zabytków późnego średniowiecza w Polsce. To arcydzieło słynnego Wita Stwosza, który przedstawił sylwetkę króla w momencie agonii, z dbałością o anatomiczne szczegóły.
Planujesz wizytę na Wawelu? Zarezerwuj pobyt w Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl/!
Władcy pochowani w wawelskich kryptach
Ostatnim królem Polski, który spoczął bezpośrednio w katedrze, został w 1501 r. Jan Olbracht. Kolejnych władców chowano w kryptach pod kościołem. Zwiedzanie krypt na Wawelu warto rozpocząć od najstarszej, św. Leonarda, wzniesionej na początku XII w. Spoczywają tam m.in. szczątki Jana III Sobieskiego oraz Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Sarkofagi królów mieszczą się również w krypcie Zygmunta Starego, krypcie Zygmuntowskiej, krypcie Wazów, krypcie rodziny Władysława IV Wazy oraz krypcie Stefana Batorego.
Łącznie na Wawelu spoczywa 17 polskich władców. Mimo to nie wszyscy królowie Polski znaleźli tam swoje miejsce. Nie ma tam grobowca żadnego z piastowskich królów panujących przed Łokietkiem, ale także kilku późniejszych władców. Wacław II spoczął w praskim Zbrasławiu, Ludwik Węgierski w Szekesfehervarze, Aleksander Jagiellończyk w Wilnie, Henryk Walezy w Saint-Denis, August III Sas w Dreźnie, a grób Stanisława Augusta Poniatowskiego znajduje się w Warszawie. Tylko symboliczny nagrobek ma w Krakowie Władysław Warneńczyk, który zginął w czasie bitwy pod Warną, a jego ciała nigdy nie odnaleziono.
Kto leży na Wawelu oprócz królów?
Wawel stał się nekropolią królów, ale oprócz władców Polski i ich rodzin spoczywają tutaj również inne ważne postaci związane z historią Polski. W krypcie św. Leonarda można więc obejrzeć grób Tadeusza Kościuszki czy Władysława Sikorskiego. Królów w ogóle nie ma w krypcie Pod Wieżą Srebrnych Dzwonów, gdzie spoczywa Józef Piłsudski. W przedsionku tej krypty znajduje się także grób Lecha i Marii Kaczyńskich.
