Książki o Krakowie i nie tylko. Najsłynniejsze dzieła literackie z akcją pod Wawelem

18 lutego 2021

Kraków, jako była stolica Polski, często gościł na kartach polskiej literatury. Pod Wawelem przejazdem pojawiało się wiele postaci, takich jak Zbyszko i Maćko z Bogdańca, czyli bohaterowie “Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza. Królewskie miasto przewija się jeszcze w wielu pozycjach, książki z Krakowem w tle wystarczyłyby do zapełnienia sporej biblioteki. Nie brakuje jednak również pozycji, w których okolice Wawelu czy krakowskie ulice są głównym teatrem wydarzeń. Wybraliśmy najciekawsze i najbardziej znane książki, których akcja dzieje się w Krakowie.

Kraków – książki, które stały się szkolnymi lekturami

Chyba najsłynniejszą literacką pozycją związaną z Krakowem pozostaje dramat, w którym miejsce akcji wcale nie zostało wprost zdefiniowane przez autora. Większość wydarzeń dzieje się we wnętrzu chłopskiej chaty. Wystarczyło jednak już pierwsze przeniesienie tego utworu na teatralne deski, by krakowianie bez trudu rozpoznali jego bohaterów i ich otoczenie.

Chodzi o “Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, które jest dziś ważną szkolną lekturą. Artysta na jego kartach przedstawił portret Polaków z przełomu XIX i XX w., inspirując się weselem poety Lucjana Rydla w Bronowicach. Choć sama wieś leżała wówczas jeszcze poza rogatkami Krakowa, można było uznać ją właściwie za przedmieścia, a na zabawie gościła śmietanka krakowskich artystów. Dziś stanowią integralną część miasta, a chata, w której odbyło się przyjęcie, służy jako muzeum.

Nieco wcześniej niż z “Weselem” uczniowie zapoznają się zwykle z “Historię żółtej ciżemki”, napisaną przez Antoninę Domańską. Tam również akcja w Krakowie jest główną osią książki osadzonej w XV-wiecznych realiach. To właśnie pod Wawel trafia jej główny bohater Wawrzuś, który z czasem staje się jednym z wykonawców ołtarza mariackiego.

Ciekawe książki o Krakowie – współczesne kryminały i powieści

Kraków upodobali sobie jednak również autorzy książek, które bynajmniej nie są skierowane do dzieci. Krakowskie wydawnictwa w ostatnich latach publikują mnóstwo pozycji, w których osią akcji są na przykład krakowskie kawiarnie. Jak wyliczono w czasopiśmie “Turystyka Kulturowa”, w ciągu ostatnich 30 lat ukazało się niemal 100 takich książek. A krytycy stworzyli dla nich nawet osobny termin – “krakowski realizm knajpiany”.

Wystrój krakowskich kawiarni inspiruje szczególnie twórców kryminałów. Zbrodnie na podwawelskich ulicach tropią choćby bohaterowie trylogii Marcina Świetlickiego “Mistrz” czy książek Ewy Stec oraz Gai Grzegorzewskiej. Współcześni pisarze osadzają w Krakowie także swoje powieści – do najbardziej znanych należą książki Jerzego Pilcha, a wśród nich “Spis cudzołożnic”, który stał się też kanwą filmu o tym samym tytule. Ale Kraków w swoich dziełach umieszczali także twórcy fantastyki, jak choćby Andrzej Pilipiuk.

Chcesz odwiedzić stolicę Małopolski? Zarezerwuj pobyt w Hotel Best Western Kraków – https://www.bwkrakow.pl/!

Historyczne książki o Krakowie

Wawel, Sukiennice czy Barbakan stanowią także świetne tło dla książek o tematyce historycznej. W historycznych realiach Krakowa jest osadzony na przykład cykl powieści “Kacper Ryx” Mariusza Wollnego, sięga do nich także Zbigniew Święch w trylogii “Klątwy, mikroby i uczeni”. Opowieści o Krakowie z czasów świetności miasta i Rzeczpospolitej wciąż cieszą się zainteresowaniem i uznaniem.

Krakowscy pisarze są także twórcami książek, w którym to sam Kraków staje się głównym bohaterem. Tak dzieje się w przypadku poważnych, historycznych opracowań, ale i luźniejszych syntez z dziejów miasta. Właściwie każdy z etapów rozwoju podwawelskiego grodu doczekał się już swojego opisu. Można więc sięgnąć po “Kraków cesarsko-królewski” Jarosława Sikorskiego czy “Okupacyjny Kraków” Andrzeja Chwalby – wystarczy wybrać interesujący okres historyczny. Ze szczególną swadą opowiadają o historii Krakowa Leszek Mazan i Mieczysław Czuma, nazywani “krakauerami”, czyli wybitnymi znawcami miasta.

Najwięcej książek w Krakowie można znaleźć w Bibliotece Jagiellońskiej. Więcej przeczytasz o niej tutaj: https://www.bwkrakow.pl/nablogu/narodowa-choc-nie-z-nazwy-dzieje-biblioteki-jagiellonskiej