Krakowskie cmentarze: ich historie i tajemnice

15 listopada 2016

Listopad to tradycyjny czas zadumy i wspomnień o bliskich zmarłych. Krakowskie cmentarze upamiętniają znamienitych mieszkańców miasta i odkrywają wiele kart z jego historii. Jakie tajemnice kryją w sobie krakowskie nekropolie?

Stary Cmentarz Podgórski

Pierwszy krakowski cmentarz, nazywany „Starym” dla odróżnienia od pobliskiego cmentarza przy ul. Wapiennej, oddanego do użytku na początku XX w. Założenie nekropolii datuje się na lata 1784-1794, na mocy edyktu cesarza Józefa II Habsburga. Spoczywają tu bohaterowie polskiej historii, wśród nich Edward Dembowski – organizator powstania krakowskiego, a także Wojciech Bednarski – podgórski działacz społeczny, patron dzielnicowego parku i jednego z miejskich liceów.

Jedyna zachowana macewa/ Wikimedia Commons/ Zygmunt Put

Cmentarz Rakowicki

To najbardziej znana z krakowskich nekropolii, miejsce pochówku wielu zasłużonych postaci świata kultury, historii i nauki. Wymieńmy kilkoro z nich: Oskar Kolberg, wybitny badacz krajowego folkloru; Helena Modrzejewska, gwiazda światowych scen teatralnych końca XIX wieku; wreszcie Tadeusz Kantor, założyciel teatru Cricot 2. Nieopodal znajdują się grobowce prominentnych krakowskich familii: Estreicherów, Kossaków, a także rodziny Wisławy Szymborskiej. Polska noblistka została tu pochowana w 2012 roku.

Zarezerwuj nocleg w Hotelu w Centrum Krakowa Best Western Kraków Old Town

Swoje mogiły w cmentarnej Alei Zasłużonych mają aktorzy: Jerzy Bińczycki i Barbara Kwiatkowska-Lass, a także Maciej Słomczyński – tłumacz i autor kryminałów sygnowanych nazwiskiem Joe Alex. W Alei znajduje się także grób Piotra Skrzyneckiego, założyciela słynnej Piwnicy pod Baranami. Na nagrobku leży brązowy dzwonek, pamiątka rekwizytu używanego przez Skrzyneckiego podczas występów kabaretu. W 2006 roku w sąsiednim grobie spoczął jeden z najwybitniejszych artystów Piwnicy – Marek Grechuta.

Grobowiec Jana Matejki/ Wikimedia Commons/ Zygmunt Put

Cmentarz Batowicki

Stosunkowo młody, rozległy Cmentarz Batowicki to miejsce pochówku znanych muzyków: Andrzeja Zauchy i Bogdana Łyszkiewicza, a także Michała Łyska – studenta UJ, ofiary głośnego zabójstwa z lat 90. Ważnym punktem nekropolii jest dom pogrzebowy z kaplicą, nazwany Bramą do Miasta Zmarłych. Budynek projektu Romualda Loeglera został uznany za jedną z 20 najlepszych realizacji architektonicznych po 1989 roku w konkursie „Polska. Ikony architektury”.

Brama do Miasta Zmarłych przykuwa uwagę intrygującą formą i metafizycznym przekazem, zawartym w projekcie dzieła. Aby dostać się do kaplicy, należy pokonać wąskie, pagórkowate ścieżki w najstarszej części cmentarza. Na końcu drogi znajduje się niezwykła budowla z ukośnymi, nieregularnymi ścianami i przerwanym dachem, umożliwiającym bezpośredni widok na niebo. Konstrukcja budynku symbolizuje granicę między światem ziemskim i nieskończonością, a jego położenie – drogę człowieka od życia do śmierci.

Brama do Miasta Zmarłych na Cmentarzu Batowickim/ Wikimedia Commons/ Macieias

Cmentarz Salwatorski

Pięknie położony cmentarz przy osiedlu Salwator jest częstym miejscem odwiedzin mieszkańców Krakowa, a także licznych turystów. Nekropolia leży u stóp wzgórza Sikornik, na trasie z Salwatora na Kopiec Kościuszki. Cmentarz jest miejscem pochówku Stanisława Lema. Nagrobek wybitnego pisarza przypomina o jego żydowskich korzeniach – obok zniczy pojawiają się na nim kamyki, kładzione na grobach w myśl tradycji judaistycznej. Na Salwatorze spoczywają także poeci: Jan Sztaudynger i Jerzy Harasymowicz, a także zmarły niedawno Andrzej Wajda.