Klasztor Kamedułów na Bielanach – kto może go odwiedzić i dlaczego warto?

25 września 2018

Klasztor na Srebrnej Górze. Od stuleci mieszkają tu mnisi-pustelnicy, którzy zrezygnowali z codzienności, aby w spokoju i ciszy oddawać się modlitwie i zadumie. Istnieją jednak określone pory, w których możesz bliżej przyjrzeć się tej niezwykłej społeczności!

Panorama klasztoru na krakowskich Bielanach /fot. Wikimedia

Kim są Kameduli?

Zakon rozpoczął działalność w XI wieku, kiedy to św. Romuald otrzymał teren pod Apeninami pod uruchomienie pierwszej pustelni. To właśnie od nazwiska szczodrego darczyńcy, Maldolego, nazwano ów obszar campo di Maldolo, a jego dzierżawców – Camaldoli. Zgodnie z przyjętymi zasadami, mieszkańcy eremu byli zobowiązani do spędzania czasu w celach, ścisłego przestrzegania postu oraz zachowania milczenia.

Zaledwie kilka stuleci później doszło do rozszczepienia w obrębie zakonu: bł. Paweł Justynian powołał do życia grupę ascetycznych Kamedułów Monte Corona, kładących silny nacisk na przestrzeganie reguły pustelniczej w myśl zasady ora et labora – módl się i pracuj.

Herbem Kamedułów są dwa gołębie pijące z jednego kielicha. Symbol reprezentuje symbiozę między życiem pustelnika oraz mnicha. Centralne położenie naczynia symbolizuje z kolei Boga, wokół którego całkowicie skupia się życie kamedulskie. Dodatkowym symbolem odłamu Monte Corona jest krzyż z koroną, umieszczony na szczycie góry.

Działalność Kamedułów na krakowskich Bielanach

Pierwszy erem w Polsce Kameduli utworzyli przy wsparciu marszałka Mikołaja Wolskiego w 1604 roku. Zlokalizowano go na krakowskiej Srebrnej Górze, gdzie funkcjonuje do dziś. Członkowie zakonu zobowiązani są do pracy fizycznej, modlitwy, wstrzemięźliwości (m.in. od mięsa) oraz życia pustelniczego. Zakonnicy golą głowy, co symbolizuje obojętność dla spraw świata, a dodatkowo zapuszczają obfite brody.

Mnisi żyją we własnych domkach, zachowując milczenie i zbierając się tylko na modlitwy – oraz kilka razy do roku na wspólne posiłki. Rozmowy mogą prowadzić jedynie trzy razy w tygodniu: we wtorki, czwartki i soboty. Podczas modlitw w kościele nie używają organów ani żadnych innych instrumentów muzycznych.

Znakiem rozpoznawalnym członków odłamu Monte Corona jest charakterystyczny biały habit ze szkaplerzem przyszytym do kaptura, koniecznie przepasany białym pasem wiązanym na przodzie. Całości dopełnia biały płaszcz chórowy. To właśnie jasne szaty spowodowały o nazwanie terenów osiedlenia zakonników Bielanami (Kraków, Warszawa).

Brama klasztoru na Bielanach w Krakowie /fot. Wikimedia

Wstęp tylko dla wybranych

Aby ułatwić zakonnikom pozostanie w ascezie i zachowanie ślubów milczenia, budowlę odgrodzono murem, a przyjezdnych goszczono wyłącznie w odosobnionych od klasztoru pomieszczeniach. Współcześnie bramy klasztoru otwierają się dla chętnych na kontemplacje mężczyzn codziennie w godzinach 8:00-11:45 oraz 15:30-17:00. Wolno im wejść do kościoła i na dziedziniec, surowa klauzula nie zezwala natomiast na kontakt części mnichów z turystami. W przypadku kobiet przekroczenie bram eremu jest możliwe zaledwie przez 12 dni w roku:

• Niedziela Wielkanocna
• Poniedziałek Wielkanocny
• 3 maja – N.M.P. Królowej Polski
• Zielone Świątki – niedziela Zesłania Ducha Świętego
• Zielone Świątki – poniedziałek po niedzieli Zesłania Ducha Świętego
• Niedziela po 19 czerwca
• Druga niedziela lipca
• Czwarta niedziela lipca
• Pierwsza niedziela sierpnia
• Wniebowzięcie NMP – 15 sierpnia
• Narodzenie NMP – 8 września
• Boże Narodzenie – 25 grudnia

W tych dniach panie mogą zwiedzić wyłącznie kościół i jego najbliższe otoczenie.

Po przekroczeniu bram zobaczysz zjawiskowy, zabytkowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, którego styl wzorowano na rzymskim kościele Il Gesu. Szczególnie godne uwagi są bogate freski Tomasza Dolabelli – jednego z najważniejszych twórców baroku, a także miejsce, w którym pokorni zakonnicy publicznie wyznawali wszelkie winy.

Zakon na Bielanach w Krakowie – co warto wiedzieć?

• Struktury zakonu obejmują też żeńską wspólnotę mniszek kamedułek z klasztorami w Złoczewie oraz Tyszowcach.
• Aby złożyć śluby wieczyste, należy spędzić w ascezie przynajmniej pięć i pół roku.
• Nazwa Srebrnej Góry pochodzi od stosu talerzy ze srebra, za które Mikołaj Wolski odkupił ziemię pod klasztor.
• Pieszą wędrówkę do klasztoru rozpocznij na Krakowskim Salwatorze. Stąd też odjeżdżają na Bielany autobusy linii 109, 209, 229, 239, 249, 269 i 279.
• Fotografowanie mnichów jest zabronione.