Czy wiesz po czym spacerujesz, czyli o krakowskich bunkrach, schronach i fortach

9 lutego 2017

Spacerując po ulicach Krakowa, podziwiając bogato zdobione fasady kamienic i chłonąc atmosferę miasta, rzadko zastanawiamy się nad tym, co właściwie kryje się pod powierzchnią brukowanych uliczek, placów czy parków. Tymczasem krakowskie podziemia skrywają sporo tajemnic. Na uwagę zasługują zwłaszcza liczne obiekty militarne, dzięki którym w nietypowej formie można zapoznać się z historią miasta.

Krakowskie bunkry i schrony

Powstawały najczęściej pod budynkami lub w ich pobliżu. Pod koniec 1943 roku, kiedy nasiliły się bombardowania, w Krakowie zaplanowano budowę 60 tego typu obiektów, jednak ostatecznie wybudowano zaledwie połowę. Bunkry pod Placem Inwalidów i Parkiem Krakowskim maja postać betonowych, najczęściej łamanych korytarzy prowadzących wgłąb ziemi. Pod ścianami montowano ławeczki oraz wydzielano pomieszczenia służące za toalety. Za wentylację odpowiadały prowadzące na zewnątrz szyby. Każdy schron posiadał także system oczyszczania wody i powietrza oraz prąd. Na wypadek ataku bombowego gromadzono w nich długoterminową żywność.

Park Krakowski/ Franciszek Vetulani/ Wikimedia

Zarezerwuj nocleg w Hotelu w Centrum Krakowa Best Western Kraków Old Town

Budownictwo schronowe w Nowej Hucie

Spacerując po Nowej Hucie, co rusz można się natknąć na naziemne elementy infrastruktury schronowej: rożne typy wyjść ewakuacyjnych, czerpnie powietrza czy wieżowe punkty obserwacyjne. Wyjątkowo interesującym obiektem są Budynki Centrum Administracyjnego, bliźniacze budynki Z i S – w ich podziemiach można zobaczyć doskonale zachowane schrony. Na szczególną uwagę zasługuje Stanowisko Dowodzenia Kombinatem, czyli schron mieszczący się w podziemiach budynku S. Obiekt posiada praktycznie kompletne wyposażenie, w większości z końca lat 50-tych. W przypadku zagrożenia przebywać w nim miały osoby odpowiedzialne za prowadzenie akcji ratunkowej oraz nadzór nad procesami technologicznymi. Schron podzielono na szereg pomieszczeń o ściśle określonym przeznaczeniu: centralę telefoniczną, salę dowodzenia, kancelarię itp.

Schron amunicyjny Dłubnia/ Zygmunt Put/ Wikimedia

Nie możesz doczekać się Świąt Bożego Narodzenia? Sprawdź już dziś artykuł „Krakowskie szopki – dlaczego są wyjątkowe?„

Zwiedzanie schronów

Obiektami wchodzącymi w skład podziemnych fortyfikacji miasta opiekuje się Małopolskie Stowarzyszenie „Rawelin”, które organizuje wycieczki po obiektach związanych z Obroną Cywilną. Okazją do zwiedzenia tego typu obiektów jest też zazwyczaj Noc Muzeów.

Fort u podnóża Kopca Kościuszki

Interesującym obiektem jest także należący do I obszaru warownego poaustriacki fort cytadelowy 2 „Kościuszko”, zaprojektowany przez Franza Pidoll von Quintenbocka, Feliksa Księżarskiego oraz Bernarda von Caboga. Budowa położonego u podnóża Kopca Kościuszki fortu trwała sześć lat i zakończyła się w 1856 roku. Obiekt był dostosowany do samodzielnej obrony, a bronić miał dostępu do rdzenia Twierdzy Kraków od strony zachodniej. Posiadał 60 armat i haubic oraz 6 moździerzy, a załoga fortu liczyła 732 żołnierzy i oficerów. Zwiedzając zabytkowe wnętrza fortu, w szczególności stałe i czasowe ekspozycje, można zapoznać się z jego historią. Obecnie w forcie mieszczą się Muzeum Kościuszkowskie, siedziba radia, hotel i kawiarnia.